Tips voor broodbakmachine bezitters

Meer dan twintig jaar maakten wij met een broodbakmachine, dag in, dag uit, een brood. Op basis van die ervaring hebben we een aantal tips verzameld die je als thuisbakker kan helpen nog makkelijker en beter een brood te bakken.

onderkant brood uit broodbakmachine met grote scheuren waar de kneedhaken hebben gezeten
grote scheuren in het brood op de plaats waar de kneedhaken hebben gezeten, je kan dit voorkomen

Kneedhaak verwijderen uit het brood na het bakken

Meestal blijft de kneedhaak in het brood steken als je het brood na het bakken hebt gelost. Ga niet met scherpe voorwerpen hem er uit halen! Gebruik ook niet het bij de broodbakmachine geleverde haakje, die beschadigt de anti-kleeflaag van de kneedhaak, daar word je niet blij van.

Draai het brood om met de onderkant dus naar boven. Meestal zit de kneedhaak verborgen net onder de korst. Voel met je vinger, door het brood rond het gat in het midden voorzichtig in te drukken, waar "het uitsteeksel" van de kneedhaak zit.

Druk met je vinger, lange nagels zijn nu een heel handig instrument, net naast de kneedhaak de korst in. Je drukt de korst dus een beetje naar binnen. De korst zal daar een beetje openscheuren. Verplaats je vinger en druk de korst ook daar een beetje weg langs de kneedhaak. Ga zo de hele kneedhaak rond.

De kneedhaak is nu grotendeels los van de korst. Nu moet hij er nog uit. Dit doe je door je vinger net naast het midden van de kneedhaak (vlak naast het gat) de korst in te drukken, en probeer je de kneedhaak met de top van je vinger uit het brood te halen. Ja, die kneedhaak is nog heel heet, maar het is te doen.

Vind je het jammer dat het brood door de kneedhaak een groot gat heeft, lees dan hieronder door waar we uitleggen dat je ook een brood kan bakken zonder kneedhaak.

Brood blijft vastzitten in het bakblik van de broodbakmachine

Gebruik nooit, maar dan ook nooit een mes of ander scherp voorwerp om het brood uit de bakvorm te krijgen mocht het vastzitten. Het scherpe voorwerp zal de anti-kleeflaag beschadigen en daarna zal in de toekomst het brood juist op die plaatsen vast blijven kleven.

Als het brood niet uit de bakvorm komt, pak dan het bakblik aan de zijkant met ovenhandschoenen vast waarbij je de vingers net om de rand van het bakblik krult waardoor het brood, straks als het brood wel los komt, niet uit het bakblik kan schieten. Hou het bakblik met de opening naar beneden (doe dit liefst buiten het aanrecht waar je de ruimte hebt) en maak flinke grote (40 centimeter of zo) en sterk stotende bewegingen naar beneden om het brood op deze manier los te krijgen. Dat losstoten gaat soms inderdaad heel erg lastig, maar in vrijwel alle gevallen zal je het lukken.

Als het na twintig "stoten" nog niet gelukt is, zet dan het bakblik weg en af laat het afkoelen. Tijdens het afkoelen van het brood in het bakblik ontstaat condens aan de binnenkant van het bakblik. Dat is je redding. De korst wordt dan nat en slap en zal daardoor zo zacht worden dat het brood in vrijwel alle gevallen er uit te schudden/stoten is.

Is je brood nog steeds niet los? Dan adviseren we je het brood "van binnenuit" te verwijderen (het brood ga je helemaal kapotmaken, het is niet anders, maar beter dat dan een beschadigd bakblik door gebruik van een scherp voorwerp).

Ga met je vingers of een zacht voorwerp zoals een pollepel, het brood vanuit de midden-bovenkant openmaken en haal het brood, van binnenuit stukje bij beetje weg. Je zal merken dat het brood aan de randen en onderin mogelijk vast blijft zitten. Dat is geen probleem. Probeer eerst al het zachte kruim zoveel mogelijk te verwijderen en daarna giet je in het hele bakblik koud water (niet het bakblik onderdompelen in water maar echt alleen maar vullen). Laat dit een uur staan, giet het water weg en nu kan je met je vingers de natte en zachte korst van het bakblik verwijderen.

Voorkomen dat het brood blijft kleven

Als je vaak last hebt van vastzittend brood (dit is afhankelijk van het model broodbakmachine en het recept) dan moet je het bakblik invetten ná de laatste keer dat het deeg doorgeslagen is en de "narijs-fase" gestart wordt.

Om het visueel te maken, de broodbakmachine kent een aantal fasen, meestal is dit: (soms eerst voorverwarmen) - kneden - 1e rijs - doorslaan - narijs - bakken.

Nadat het deeg doorgeslagen is haal je het deeg direct uit het bakblik en leg je het even op het aanrecht. Je vet de bakvorm in en leg het deeg weer terug in de bakvorm. Daarna gaat het deeg "de narijs in" en wordt daarna automatisch gebakken.

Mocht je broodbakmachine de volgende werkwijze hebben: kneden - 1e rijs - doorslaan - 2e rijs - doorslaan - narijs - bakken, dan haal je het deeg na het laatste narijs uit het bakblik, die vet je dan in en doe je het deeg weer terug in het blik.

Het is dus zaak om uit te zoeken wanneer jouw machine voor de laatste keer (hoeveel minuten na de start) het deeg doorslaat/kneedt (vaak ook te vinden in het boekje van de broodbakmachine). Zet een timer om je te helpen herinneren dat je het bakblik moet invetten.

Je hoeft de machine echt niet uit te zetten. Haal het bakblik uit de machine, haal het deeg uit het bakblik, vet het bakblik goed in en zorg dat je niets mist. Gebruik niet te veel vet of olie. Als er een klein plasje olie in het blik staat is het duidelijk te veel. Gebruik bij voorkeur bakspray, dat werkt het best tegen het vastkleven.

Nu het bakblik is ingevet leg je het deeg weer in het bakblik, en zet je het bakblik weer in de machine en sluit je de deksel.

Wees slim en haal gelijk, tijdens het invetten, de kneedhaak uit het blik en vet ook de as in waaraan de kneedhaak zat. Door de kneedhaak te verwijderen zal je brood onderin niet meer zo'n groot gat hebben, dat is nu beperkt tot een heel klein gaatje.

Kan je zomaar het bakblik uit de machine halen terwijl deze aan staat? Jazeker, duizenden broden hebben we op deze manier (zonder kneedhaak) gebakken, werkt perfect.

Wij hoefden het bakblik en as zelfs niet in te vetten (bij de meeste machines is dit niet nodig), het brood rond het asje bleef wel een beetje vastzitten en scheurde daar iets uit/in. Na het bakken en lossen deden we wat water in het bakblik en na een kwartiertje kan je de aangekoekte korst rond het asje weghalen.

doorsnede brood met een kleine uitsparing onderin van de kneedas
doorsnede volkorenbrood gebakken in broodbakmachine met kleine uitsparing van de kneedas doordat voor de laatste rijs de kneedhaak verwijderd is, hooguit twee sneden hebben een klein gaatje

Pauze-toets

De pauze toets is de belangrijkste tip die we kunnen geven, het gevolg op het bakproces is niet groot, maar het maakt het leven héél veel makkelijker. Helaas bezit niet iedere broodbakmachine zo'n pauzetoets.

Jaren van broodbakken met de broodbakmachine gingen voorbij en we hebben menigmaal "au" gezegd omdat, terwijl de bbm het deeg kneedde, een vinger knel kwam te zitten omdat we wat vastzittend meel van de wand wilde toevoegen aan het deeg. Totdat we op een dag, het was per ongeluk, op de stop toets drukten. Meteen stopte de machine met kneden. Oops dachten we, wat doen we nou weer, en we waren bang dat we het programma hadden gestopt. We drukten nog eens kort op de start/stop toets en toe ging er een wereld voor ons open. De machine ging gewoon door met wat hij aan het doen was.

We schaamden ons wel een beetje dat we zo iets simpels altijd over het hoofd hebben gezien, hoe is het mogelijk (handboekje niet gelezen?). Maar goed we hebben het gevonden.

Niet iedere broodbakmachine geeft dit duidelijk aan. Meestal staat er alleen maar start/stop bij. Maar geen pauze. We hebben natuurlijk dit niet kunnen testen op alle machines die er bestaan, maar we hebben een sterk vermoeden dat dit bij veel machines zo werkt.

Bij de start van het broodbakken druk je kort op de start toets. Wil je het proces, bijvoorbeeld tijdens het kneden, even onderbreken (pauzeren), dan druk je kort op de start toets (die dan hopelijk als pauzetoets werkt maar dat merk je snel genoeg). Druk je nogmaals kort op de start toets dan gaat het programma weer verder. Druk je lang op de startknop dan beëindig je het hele bakprogramma (een soort reset toets), althans zo werkt dat een heel aantal bbm's.

Mocht de bbm geen pauze toets hebben, geen probleem, je kan de steker er gewoon (even) uittrekken. Stop je hem er in, dan gaat de bbm gewoon door waar hij gebleven was. Je moet de steker niet té lang uit het stopcontact laten want dan bestaat de kans dat het programma zich reset en dan moet je weer helemaal vanaf de start beginnen. Hoe lang de bbm zonder elektriciteit "op pauze gaat" is afhankelijk van het merk en model, maar de meeste machines halen twee minuten wel, sommige zelfs meer dan vijf minuten.

Denk om je vingers, je hebt er maar tien

Hoor het ons zeggen... Ga nooit met je vingers in de broodbakmachine terwijl hij staat te kneden. Als je vinger tussen de kneedhaak en de wand van de bakvorm komt te zitten is dit zeer pijnlijk. Gebruik de pauze-toets, zoals hierboven beschreven. We geven toe, bij vrijwel iedere baksessie zaten we met de vingers in het bakblik tijdens het kneden. Maar we weten dan ook wat we doen (ahum). We weten precies welke delen van je bakblik je met je vinger kan bereiken zonder dat je bekneld raakt door de kneedhaak. Maar ondanks deze ervaring ging het heel soms toch mis en dat deed heel erg pijn.

Ons advies, zet de machine even op pauze (zie boven) of trek even de steker er uit, schraap de deegresten met je vinger van de wand en voeg deze aan het deeg toe, en zet dan de machine weer aan. Hij gaat dan gewoon door waar hij gebleven was.

Toevoegen ingrediënten

We zien veel thuisbakkers de ingrediënten toevoegen terwijl de bakvorm in de machine zit. Dat is niet handig, de kans is groot dat je iets over de rand gooit en dan ligt het in de broodbakmachine en dat is lastig opruimen.

Haal bij de start van het bereiden van het brood de bakvorm uit de machine, zet hem op de weegschaal, zet daarna de weegschaal even op "nul" door op de tare toets te drukken en voeg dan pas de ingrediënten toe. Knoeien is dan niet meer zo erg.

Gebruik een weegschaal

We verbazen ons er over hoeveel thuisbakkers nog met schepjes en maatbekers werken. Dat is vragen om ellende (en een slecht bakresultaat). Gooi meteen alle maatschepjes en maatbekertjes die je bij de machine hebt gekregen weg, die zijn veel te onnauwkeurig.

Start vanaf vandaag om ál je ingrediënten alleen nog met een weegschaal af te wegen, dat geldt ook voor het water (1 ml water = 1 gram), en betere broden zullen je ten deel vallen.

Koop een digitale weegschaal

Natuurlijk, generaties voor ons hadden niets anders dan een analoge weegschaal en ook die konden brood bakken, maar doe je zelf een plezier en koop een digitale keukenweegschaal. Die zijn veel nauwkeuriger, gemakkelijker en goedkoop.

Doe jezelf nog een plezier, gebruik de keukenweegschaal voor het wegen van meel en water, maar gebruik deze niet voor het wegen van zout, gist of broodverbeteraar. Een normale weegschaal is daar veel te onnauwkeurig voor. Koop, vaak voor maar tien euro, een precisie weegschaal die tot 0,01 gram kan wegen. Meer informatie in het artikel waarin we precisie weegschalen testen.

Gebruik van de weegschaal

Zet eerst de weegschaal aan, zet daarna het bakblik op de weegschaal[1]. Zet de weegschaal op nul door op de tare toets te drukken. De bakvorm met kneedhaak staat nu op de weegschaal en de weegschaal geeft nu 0 gram aan. Voeg nu de ingrediënten toe, onze voorkeur volgorde: water, zout, meel en bovenop het meel het gist. Zodra je het water in het bakblik hebt gedaan zet je de weegschaal weer op 0 gram door op de tare toets te drukken. Dit doe je na ieder ingrediënt. Zoals hiervoor beschreven, gebruik bij voorkeur voor gist, zout en broodverbeteraar een precisie weegschaal, die is niet duur en je hebt er veel plezier van.

Als je geen precisie weegschaal hebt hebben we een trucje verzonnen om zonder weegschaal vrij nauwkeurig (nauwkeurig genoeg) zout en gist af te wegen. Lees in dit artikel hoe je dat doet.

Hoge volkorenbroden?

Als je van écht volkorenbrood houdt en je volkorenmeel in de molenwinkel hebt gekocht zal het, zeer waarschijnlijk, je opgevallen zijn dat die broden niet erg luchtig zijn maar vrij compact. Althans als je écht volkorenmeel gebruikt en daar alleen water, gist een zout aan toevoegt.

Wil je wat luchtiger brood, dan moet je volkorentarwemeel kopen dat gemalen is van tarwe die verbouwd is in een landklimaat. In tarwe uit een landklimaat zitten glutenvormende eiwitten die zo goed zijn dat je daar een luchtiger brood van kan bakken.

Maar de molenaar gebruikt tarwe dat "uit de buurt" komt. Dat is dus tarwe dat geteeld is in een zeeklimaat of hooguit gematigd klimaat. Het is op zich prachtig dat de molenaar lokaal tarwe gebruikt - immers minder vervoer dus ecologischer - maar dat tarwe heeft voor brood een mindere bakaard, maar de smaak lijdt er zeker niet onder.

Volkorenmeel van tarwe uit een landklimaat hebben wij overigens nooit aangetroffen in Nederland, België en Duitsland, wel Manitoba patentbloem en Amerikaans patentbloem (dat beide gemaakt is van tarwe uit een landklimaat).

Als alternatief kan je twee dingen doen: voeg een beetje enzymmix (of een biologische broodverbeteraar) toe aan de ingrediënten. Dat enzymmix is, naar onze mening, vrij onschuldig. Daar in zitten twee ingrediënten: enzymen en ascorbinezuur.

In meel zitten van nature ook enzymen, je voegt er dus alleen wat enzymen aan toe. Daarnaast is ascorbinezuur, dat is een ander woord voor vitamine C, ook een heel normale stof die je dagelijks binnenkrijgt als je bijvoorbeeld fruit of groente eet. Dat zuur zorgt er voor dat de gluten in je deeg wat sterker worden met een luchtiger brood tot gevolg.

Realiseer dat bij de bereiding van al het brood dat je koopt (ja ook bij een natuurvoedingswinkel, het is namelijk een "biologisch goedgekeurd product") minimaal vitamine C is gebruikt, bakkers gebruiken dat niet voor niets. Om je wellicht gerust te stellen, je kan ascorbinezuur vervangen door citroensap (daar zit ook ascorbinezuur / vitamine C in), dat geeft een vergelijkbaar resultaat, maar we raden we het af omdat het brood dan een veel te zure smaak krijgt.

Hoeveel enzymmix of biologische broodverbeteraar je toe moet voegen is afhankelijk van de concentratie van het poeder dat je koopt, kijk op de verpakking daarop staan de instructies. Daar staat bijvoorbeeld op: voeg 10 gram toe op 1000 gram meel. Als je bijvoorbeeld 400 gram meel gebruikt dan moet je dus 4 gram enzymmix toevoegen. In vrijwel alle gevallen zal het brood een stuk luchtiger worden en vaak ook nog beter smaken.

Je kan ook glutenpoeder toevoegen (of glutenpoeder én enzymmix) want hoe meer gluten in je deeg zitten, hoe luchtiger je brood.

Natuurlijk kan je ook (bij de molenaar) "echte" broodverbeteraar kopen (zoals bakkers die ook gebruiken). Ook daarin zitten enzymen en ascorbinezuur maar daar zijn ook andere stoffen aan toegevoegd en die zorgen dat je brood bijvoorbeeld malser wordt of langer houdbaar. Maar wij zijn van "minder is beter".

Lees de gouden regels

Lees vooral de gouden regels voor het bakken met een broodbakmachine, die zijn zeer waardevol.

  1. We schrijven dit expres zo. Bij sommige digitale weegschalen krijg je een foutmelding als er tijdens het aanzetten een zwaar voorwerp op het weegplateau ligt. Wellicht niet bij jouw weegschaal, dan kan je die stap overslaan.

aanpassing/controle: 20231225

Foutje of aanvulling? Stuur ons een reactie

broodbakmachine

populair

home­ >broodbakmachine

laatste toevoegingen