Stalen bakvorm broodblik voor eerste gebruik inbranden of inbakken en voorzien van beschermlaag

Voordat je een blauwstalen bakvorm voor het eerst in gebruik gaat nemen moet je deze eerst inbakken of inbranden. Daarmee voorzie je de bakvorm van een beschermende laag. Deze laag beschermt niet alleen het bakblik tegen roest maar zorgt ook voor een soort teflon achtige laag waardoor je het brood niet aan je bakblik plakt.

Onderwerpen

• doel van het inbakken van een stalen bakvorm
• schoonmaken bakvorm voor het inbranden
• stap voor stap gids inbranden bakvorm
• langdurig bewaren bakvorm
• de "doen" en "laten" punten van bakblikken

Bakkers gebruiken het ook dus dan zal het wel goed zijn

De meeste bakkers gebruiken blauwstalen bakblikken. Als bakkers het gebruiken dan zal staal wel een goede keuze zijn voor een bakblik, en dat is het! Staal geleidt de warmte erg goed en is enorm duurzaam. Een stalen bakblik gaat je hele leven mee. De broden laten ook gemakkelijk los na het bakken, ze glijden er zo uit. Maar je moet ze dan wel inbakken en voor ieder gebruik (zeer licht) invetten. Overigens, een deel van de professionele bakkers gebruikt alustaal bakblikken. Dat is zeker geen "mindere keuze", de broden die je daarmee bakt zijn even lekker, maar de eigenschappen zijn iets anders.

Wat is het doel van het inbakken van een stalen bakvorm?

Het doel van het inbranden of inbakken van een stalen of blauwstalen bakvorm is om een beschermende laag op de bakvorm aan te brengen die twee doelen dient. Als eerste ter bescherming, een stalen bakblik roest enorm snel, een beschermlaag voorkomt dit (grotendeels).

Ten tweede zorgt de beschermlaag dat het brood niet aan de bakvorm kleeft tijdens het bakken. Door deze beschermlaag glijdt het brood even makkelijk je bakvorm uit als dat je een bakvorm hebt met een anti-aanbaklaag zoals teflon.

De beschermlaag ontstaat doordat de gebruikte olie bij hoge temperaturen gaat polymeriseren. Bij dit polymerisatie proces worden losse olie-moleculen aan elkaar gekoppeld tot lange ketens die een harde en beschermde laag vormen op het bakblik. In het Engels wordt dit seasoning genoemd dat toegepast wordt bij onder andere gietijzeren braadpannen (cast iron skillet). Mocht je (plaat)stalen pannen hebben, zoals die van "de Buyer" of "Garcima", die dus niet voorzien zijn van een anti-aanbaklaag, dan is onderstaande werkwijze ook voor die pannen van toepassing.

Belangrijke sleutelwoorden

De belangrijkste sleutelwoorden die we hier vooraf willen benadrukken zijn:

• pure lijnzaadolie
• super dun laagje, haast onzichtbaar, aanbrengen
• ondersteboven de oven in
• zes keer herhalen

De meeste thuisbakkers vetten het bakblik in en branden deze dan in en staat het huis vol blauwe walm. Als je dit meemaakt doe je het dus niet goed.

Op de hieronder beschreven werkwijze zal je wel wat ruiken tijdens het inbranden maar je hoeft de afzuiger nauwelijks aan te zetten. Het geheim zit hem in het aanbrengen van een super dun laagje olie, zo dun dat het voor het oog onzichtbaar is.

Schoonmaken bakvorm voor het inbranden

Start met je handen goed schoon te maken met zeep. Spoel met zo warm mogelijk water je bakvorm schoon en gebruik eventueel een zachte spons en een beetje zeep (maar spoel daarna zeepresten met veel water weg). Droog de bakvorm af met een nog niet gebruikte (schone, net uit de was) theedoek en zorg dat je het bakblik alleen met schone en ontvette handen aanpakt, gebruik eventueel Nitrile (niet bepoederde) onderzoekshandschoenen.

Mogelijk dat in het bakblik, vanuit de fabriek, wat lelijke strepen/plekjes/verkleuringen zitten. Die kan je nu heel makkelijk verwijderen, doe dat nu als eerste, zie volgende hoofdstuk. In het andere geval het bakblik goed "droogbakken" door het bakblik ondersteboven in de oven te plaatsten op een rooster bij 200 °C gedurende 30 minuten.

Verwijderen lelijke plekken voor het inbranden

Wanneer in je bakblik lelijke plekken zitten, bijvoorbeeld verkleuringen, dan deze eerst weghalen voordat je verder gaat. Doe een heel klein beetje water en evenveel azijn in het bakblik en wals het heen en weer. Als het goed is verdwijnen de lelijke plekken binnen een paar seconden als sneeuw voor de zon. Ook lelijke plekjes aan de buitenkant kan je zo wegkrijgen, gebruik dan een keukenpapiertje dat je in dit verdunde azijn doopt en daarmee de buitenkant van de bakvorm bestrijkt.

Hierna het bakblik met heet water zéér goed omspoelen en afdrogen met een schone nog niet gebruikte theedoek of beter nog met een keukenpapiertje. Zorg dat je handen schoon en ontvet zijn voordat je het bakblik aanpakt.

Het bakblik nu goed "droogbakken" door het bakblik ondersteboven in de oven te plaatsten op een rooster bij 200 °C gedurende 30 minuten.

Stap voor stap gids voor het inbranden van een bakvorm

Koop lijnzaadolie, maar dan in een pure vorm. Niets, maar dan ook niets, mag aan deze olie zijn toegevoegd. Het label moet uitdrukkelijk melden 100% of zuiver lijnzaadolie. Lees het label op de fles goed door en kijk of nog andere ingrediënten zijn gebruikt. Mocht je het niet zo snel kunnen vinden, bij Albert Heijn is pure lijnzaadolie te koop van "Teutoburger oliemolen". Een klein flesje van 250 ml. Dat hebben wij ook gebruikt tijdens het inbranden. Bewaar de lijnzaadolie in het donker en zo koel mogelijk, liefst in de koelkast.

Aan de slag Leg alvast een keukenpapiertje op het aanrecht klaar waarop je zo het bakblik kan zetten en een keukenpapiertje om je handen een beetje van olie te ontdoen. Als je bij het invetten van de bakvorm geen vette handen krijgt dan gaat er wat mis. Sterker nog, we adviseren om niet met je handen het net schoongemaakte en kurkdroge bakblik aan te raken. Je huid bevat namelijk ook vet. Daarom starten we door een druppeltje lijnzaadolie op een hand te doen en daarna je handen goed over elkaar heen te wrijven, waardoor je handpalmen en vingers helemaal met olie bedekt zijn. Als je niet onder de olie wilt zitten kan je een schoon paar Nitrile (niet bepoederde) onderzoekshandschoenen gebruiken.

Goed uitwrijven Pak nu de bakvorm op een laat een druppel of twee, meer mag best, in het bakblik vallen. Wrijf de olie uit met je vingers. Je kan ook een opgevouwen keukenpapiertje of wc-papiertje hiervoor gebruiken die je als een soort kwast gebruikt en waarmee je de olie uitsmeert. Eerst de bodem, dan de zijkanten en zorg vooral dat de naden aan de zijkant goed in de olie staan. Daarna behandel je de buitenkant omdat deze ook beschermt moet worden tegen roest. Zorg ook dat op de rand en net onder de rand de olie goed is aangebracht.

Verwijder alle olie Nu komt een van de belangrijkste dingen waar het vaak fout gaat. Alle olie, je leest het goed, alle olie die je zojuist hebt aangebracht moet je nu met een keukenpapiertje of katoenen doek weer verwijderen. Blijf net zolang met het keukenpapier wrijven tot je geen olie meer ziet. In werkelijkheid blijft er toch een héél dun laagje olie achter en dat is precies de bedoeling. Hoe dunner hoe beter.

Je zal merken dat je handen/vingers lang veel te vet zijn/blijven en een veel te dikke laag olie achterlaten. Daarom moet je regelmatig het bakblik even neerzetten en van je handen de meeste olie weghalen met een schoon keukenpapiertje. Ook moet je het keukenpapiertje regelmatig "keren" of een schone pakken anders zit je de olie alleen maar te verplaatsen. Alle olie moet er af, echt alles. Let vooral op de hoeken en naden van het bakblik want die zijn moeilijk bereikbaar.

Ondersteboven in de oven Plaats het bakblik ondersteboven, we herhalen ondersteboven, op het rek in de oven. Bij de start moet de oven koud zijn. Zet de oven op de hoogste stand die mogelijk is. Onze oven kon met hete lucht niet warmer dan 250 °C. Met onder- bovenwarmte konden we 300 °C instellen, dus die hebben we gebruikt.

Laat de oven, nogmaals met het bakblik reeds in de oven, de hoogste temperatuur bereiken. Stel daarna een timer in op 60 minuten. Na deze tijd zet je de oven uit maar laat je het bakblik in de oven staan. Pas als de oven weer koud is kan je het bakblik uit de oven halen. Doe dit met een schone theedoek of keukenpapiertjes en niet met je blote handen of met gebruikte dus vaak iets vette ovenhandschoenen.

Als je het bakblik uit de oven haalt en merkt dat hij een beetje vastgebakken zit aan het ovenrek dan weet je dat het bakblik toch nog te veel in de olie stond. Die olie is naar beneden gedropen en tussen het bakblik en het rek terecht gekomen. Nu begrijp je waarom je het bakblik ondersteboven in de oven plaatst. Die olie is ook gaan polymeriseren en is dus hard geworden. Neem de volgende keer nog een extra keukenpapiertje om de laatste restjes op te nemen.

Herhaal dit nog vijf keer Je hebt nu je eerste inbakproces achter de rug. Herhaal dit proces minimaal nog vijf keer. Start dus weer bovenaan bij "Aan de slag".

Gefeliciteerd Je hebt nu zes zeer dunne lagen aangebracht en je bakblik is gereed voor gebruik. Als het goed is zal je een zijdeglans laag op het bakblik zien liggen die heel egaal is. Zie je ingebrande druppeltjes of plasjes olie dan heb je dus te veel olie achtergelaten tijdens het uitwrijven.

Je kan nu het bakblik gaan gebruiken. Als je het vandaag of morgen gaat gebruiken: vet het dan in vlak voordat je het deeg in het bakblik legt. Doe dat zeker de eerste keer met relatief veel olie of vet anders bakt het aan, pas na een aantal keren bakken volstaat een héél dun laagje. Als je het pas over een tijdje gaat gebruiken, vet de bakvorm dan goed in en zet hem, eventueel met een plastic zakje er om heen of op een keukenpapiertje weg.

Altijd invetten Hoewel je het bakblik van een beschermlaag hebt voorzien moet je toch voor ieder gebruik het bakblik invetten. Je kan daarvoor bijvoorbeeld een spuitbus bakspray gebruiken.

Gebruik geen lijnzaadolie voor het bakken van brood

Het zal je bevreemden maar we ontraden je met klem om lijnzaadolie te gebruiken voor het dagelijks invetten van de bakvorm. Lijnzaadolie is gezond voor gebruik in koude gerechten maar niet voor gerechten die verwarmd worden. Dat komt door het zeer lage rookpunt van deze olie dat maar op 107 °C ligt. Gebruik liever rijstolie (255 °C), koolzaadolie (240 °C) of arachideolie/pindaolie (232 °C), kokosolie (232 °C), maisolie (232 °C) of zonnebloemolie (232 °C).

Dat we voor het inbranden van de bakvorm toch lijnzaadolie hebben gebruikt komt omdat deze olie zeer goed bruikbaar is om via polymerisatie een beschermlaag aan te brengen. Maar tijdens normaal bakken wordt de temperatuur niet zo hoog en vindt deze polymerisatie niet plaats maar wijzigt wel de samenstelling van de lijnolie die niet zo gezond is. Lees verder ons artikel over het invetten van het bakblik.

Doen en laten

Hieronder een verzameling van zaken die je beter wel kan doen en beter maar kan laten als je een langdurige relatie wil aangaan met je stalen bakblik.

Doen

• Brand hem in voor eerste gebruik.
• Vet hem (heel dun) in voor ieder gebruik (behalve de eerste paar keer, dan dik invetten).
• Maak de bakvorm schoon met een droog keukenpapiertje na gebruik.
• Gebruik je de bakvorm morgen niet nog een keer? Vet hem dan lichtjes in en zet hem weg.
• Meteen na het bakken het brood lossen en het bakblik laten drogen, plaats het desnoods weer in de oven mocht het bakblik van binnen toch iets vochtig zijn geworden.

Laten

• Spoel de bakvorm liever niet schoon met water na gebruik, en als je het doet dan met warm water en met je vinger schoonmaken daarna direct in warme oven 30 minuten lang droog "bakken".
• Gebruik al helemaal geen zeep tijdens het schoonmaken.
• Gebruik nooit een schuursponsje of ander schurend materiaal. Gebruik nooit puntige of scherpe voorwerpen zoals een mes.
• Voorkom dat zure materialen in aanraking komen met de bakvorm zoals tomaten, azijn, citroensap, sinaasappelsap, etc.
• Laat nooit, nadat je de bakvorm uit de oven hebt gehaald, het brood in je bakvorm zitten, er ontstaat meteen condens en dat zorgt voor roest.
• Zet je bakblik nooit in de vaatwasser.