Broodbakken op de camping met een mini-oven

Op de camping maken we af en toe gebruik van een camping-mini-oven van Tristar voor het bakken van afbakbroodjes. Op een gegeven moment dachten we, zouden we in deze kleine camping-oven ook een normaal volkorenbrood kunnen bakken? En jawel, dat gaat zelfs zeer goed. In dit artikel lees je onze ervaringen en adviezen.

Hoe bak je een brood op de camping met beperkte middelen?

Een brood bakken zonder kneedmachine, deegroller en weegschaal valt nog niet mee maar, je kan ook zonder. Maar een brood bakken zonder oven wordt wel heel erg lastig. Ja je kan het in een pan op een warmtebron (gas/elektriciteit) proberen maar dat is best lastig. In dit artikel beschrijven we hoe je een brood kan bakken als je minimaal beschikt over een kleine camping-oven.

Ook voor thuis

Wil je thuis broodbakken maar je hebt geen oven, en je wilt geen grote oven kopen vanwege de prijs of de ruimte die deze inneemt, dan is dit type oven zeker het overwegen waard. Een normale (inbouw) oven kost al gauw 500 euro of meer. Deze kleine vrijstaande ovens kan je al kopen vanaf zo'n 45 euro en het resultaat is meer dan bevredigend. Let op dat je niet een nog kleinere oven koopt (kleiner dan 19 liter) want dat loopt uit op een teleurstelling, meer daar over in het artikel over ovens.

De gebruikte camping oven: de Tristar OV-1434

Mocht je op zoek gaan naar de door ons gebruikte oven, we hebben voor dit artikel een Tristar OV-1434 campingoven gebruikt. Die oven hebben we gekocht voor 55 euro. Inmiddels is deze oven niet meer te koop maar naar onze mening is deze technisch gelijk aan de Tristar OV-1433, de OV-1436 en de OV-1437 die op het moment van schrijven wel verkrijgbaar zijn.

Deze oven heeft drie knoppen: de thermostaat - temperatuurinstelling, een timer - wekker en een knop waarmee je een keuze kan maken voor de verwarmingselementen: alles uit, alleen bovenwarmte, alleen onderwarmte of de combinatie van boven en onderwarmte.

Zeg buurman... heb je zin om samen met mij een lekker brood te bakken?

Het kneden van het deeg

Tja, hoe kneed je het deeg op de camping? Een kneedmachine meenemen is teveel gevraagd, het is wel kamperen en niet verhuizen. Je kan natuurlijk ongekneed brood brood maken, maar we gaan kneden met de handen. Als je een stevige campingtafel hebt, dan die eerst even goed schoonmaken en daarna invetten of bebloemen.

Wij geven de voorkeur aan (heel licht) invetten met olijfolie of wat voor vet of olie dan ook, dat kan je later gemakkelijk met een doekje met zeep schoonmaken.

Het voordeel van kneden op de camping is dat je veel aanspraak zal hebben, want dit is een niet alledaags tafereel. Maar och, je gaat niet naar de camping om geïsoleerd de vakantie te vieren. Heb je wat moeite met sociale contacten leggen? Dan is dit dé manier om contact te krijgen. "Zeg buurman (of buurvrouw), ik kan wel een paar sterke armen gebruiken voor het kneden van het deeg, heb je zin om samen met mij een lekker brood te bakken?"

Bij gebrek aan een tafel voor het kneedwerk kan je dit ook ook op de grond doen ;o) maar dan wel in een flinke kom. Het deeg iedere keer met je vuist flink uit elkaar drukken en daarna dubbelslaan is dan de meest aangewezen methode. We waarschuwen alvast, kneden in een kom is erg zwaar.

Kneed het deeg minimaal tien minuten. Natuurlijk kan je er ook eerder mee stoppen, ook dan krijg je lekker brood maar dat is dan minder luchtig.

Het rijzen

Na het zware werk van het kneden hebben we goed nieuws voor het rijzen. De camping oven blijkt universeel inzetbaar te zijn. Doe het (langwerpig gemaakte) deeg in een ingevet broodblik, hetzelfde blik dat je later gaat gebruiken voor het bakken.

De oven is namelijk ook te gebruiken als rijskast. Zet de oven kort aan (de temperatuurinstelling maakt dan niet uit want de ingestelde temperatuur zal hij in die korte tijd toch niet bereiken), zeg voor een seconde of vijftig, pak een plantenspuit en sproei dan met twee tot drie spuitjes in de oven, liefst óp het verwarmingselement want dan verdampt het water meteen en wordt de luchtvochtigheid in de oven lekker hoog.

Plaats nu het bakblik met het deeg in de oven (het rooster op de allerlaagste stand plaatsen). Trek de steker uit het stopcontact (of zet de knop van de verwarmingselementen op "geen boven en geen onderwarmte") en draai de knop van de timer/wekker op 60 minuten. Na een uur hoor je een prachtige klassiek belsignaal "ping..." en is de eerste rijs klaar. Wat wil je nog meer, een oven die ook als rijskast kan dienen én een multifunctionele timer met prachtig traditioneel "ping..." geluid.

Doorslaan/vormen

Haal het bakblik uit de oven, het is nu tijd voor het doorslaan en vormen. Doe het deeg in een kom en druk zoveel mogelijk de gasbellen uit het deeg.

Let het deeg op de (ingevette) campingtafel en, bij gebrek aan een deegroller, druk je met je platte handen het deeg tot een vierkante lap die net iets groter is dan de lengte van het bakblik. Daarna vorm je het deeg / rol je het op, gebruik in dat geval de eenvoudige methode.

Vet het bakblik eventueel nog even goed in (vrijwel iedere soort boter/vet/olie is geschikt) en leg het deeg in het blik. Nu starten we met de narijs. Ook hier gebruiken we de oven als rijskast. Verwarm de oven weer even kort voor waardoor hij handwarm is, zie hierboven, en sproei de oven van binnen nat met een plantenspuit. Zet de timer op 60 minuten terwijl de oven uit staat (zie boven).

Het brood bakken

Zodra je de "ping..." van de oven hoort is de narijs voorbij. Kijk of het deeg voldoende gerezen is. Dat is afhankelijk van deegtemperatuur. Laat het deeg eventueel nog 10 tot 20 minuten extra rijzen als het nog niet voldoende gerezen is.

Nu wordt het tijd om het brood te bakken. Normaal gesproken plaats je het bakblik in een voorverwarmde oven. Maar waar laat je dan het bakblik met het reeds gerezen deeg? Als je het buiten de oven bewaart droogt het deeg uit en vormt zich een korst waardoor het deeg later niet meer goed kan rijzen tijdens de ovenrijs.

De oplossing is simpel: laat het bakblik gewoon in de oven staan terwijl hij op temperatuur komt. Dit type oven is binnen een minuut of acht op temperatuur omdat ze zo lekker klein zijn. Dus: oven aanzetten, gebruik boven en onderwarmte en zet de temperatuur op zo'n 200-210 graden. De baktijd is zo'n 45-50 minuten.

Wij hebben er voor gekozen om eerst 35 minuten te bakken met onder- en bovenwarmte en daarna 15 minuten met alleen onderwarmte. Het idee daarachter was dat we bang waren dat het brood aan de bovenkant te sterk gebakken zou worden omdat het zeer dicht bij het verwarmingselement zou staan, met kans op een verbrande korst.

Het bakresultaat is boven verwachting goed, een smakelijk brood viel ons ten deel.

Het energieverbruik

Wij hebben een passie voor techniek en wilden weten hoeveel energie het bakken van dit broodje kost. Een campingoven is niet geïsoleerd, dat is nadelig voor het energieverbruik. De oven weegt bijna niets omdat gebruik is gemaakt van heel dun metaal, dat metaal warmt dus snel op en dat is weer gunstig op het verbruik. De ovenruimte is vrij klein en dat is positief voor het energieverbruik.

Ter illustratie, een doorsnee oven wordt gespecificeerd met een energieverbruik van 0,9 kWu voor een opwarmcyclus. Ons vermoeden was dat dit oventje minder energie verbruikt. We hebben een energieverbruikmeter, ook wel bekend als een kilowattuur meter, tussen het net en de oven geplaatst. Deze gaf na deze baksessie een verbruik aan van 0,459 kWu. Dat is dus nét geen halve kilowatt-uur. Een kWu kost ongeveer 25 eurocent, dus het bakken van dit brood kost ongeveer 12 eurocent. Net niet voor een dubbeltje op de eerste rang, maar toch een lekker brood ;o)

Adviezen

Plantenspuit

Het gebruik van een plantenspuit bevelen wij sterk aan. Mocht je die niet aantreffen in je campingspullen, huh?, dan het deeg in het blik aan de bovenkant natmaken door dit met een natte hand "in te smeren".

Een plantenspuit is op de camping tegenwoordig, met die enorm hete zomers, toch wel een goed idee als "poor-mans-airco". Lekker jezelf natsproeien en het geeft meteen verkoeling. Vervang wel regelmatig het water vanwege mogelijke bacteriegroei, zeker met dat warme weer. Hou je neus dicht tijdens het besproeien omdat de legionella bacterie je alleen via je luchtwegen kan infecteren.

Meel, gist, zout en broodverbeteraar

Bewaar, bij voorkeur, het meel of bloem zo koel mogelijk. Op de camping kan het behoorlijk warm worden. Meel dat je langdurig warm bewaart loopt vaak vanzelf je tent/caravan/camper uit door de beestjes die ineens tot leven komen (meel is eenmaal een natuurlijk product en daar zitten eitjes in van die kleine krengetjes). Bewaar, zeker op de camping, het meel/bloem in goed afgesloten dozen/bussen.

Zout zal doorgaans geen probleem opleveren maar hoe bewaar je het best je instant gist en eventueel de broodverbeteraar? Wij hebben goede ervaringen met kleine glazen potjes die afkomstig zijn van een "pizza pakket". Je kan ook instant gist in zakjes van 7 gram kopen, dat is wel wat duurder maar kan je wel langdurig bewaren.

Deegtemperatuur

De snelheid van het rijzen van deeg is zeer sterk gerelateerd aan de deegtemperatuur. We vermoeden dat in je campingspullen geen steekthermometer aantreft. Het meel heeft in de zomer op de camping een temperatuur van zo'n 21° C. Daar hoort dan water bij van zo'n 25° C om een deegtemperatuur te bereiken van 27° C. Maar hoe warm is 25° Celsius? Dat is erg lastig te bepalen. Handwarm is te warm, koud water is te koud, het moet dus daartussen zitten. Maar liever iets te warm dan te koud, want dan gaat het rijzen een stuk sneller. Hou het deeg tijdens de eerste rijs dus goed in de gaten, wellicht is het al na 40 minuten voldoende gerezen. Is het na 60 minuten niet voldoende gerezen (omdat het deeg te koud is) dan eventueel de rijstijd een beetje verlengen.

Afwegen

Op de camping heb je meestal geen weegschaal bij je. Je kan overwegen bij de Action een digitale weegschaal van een paar euro te kopen, of je moet gaan gokken wat ook best te doen is. Lees eens het artikel afwegen van kleine gewichten d.m.v. een trucje.

Een maatbeker van 1 liter is ongeveer gelijk aan 600 gram meel, daarnaast, meel en bloem zit meestal in pakken van 1 kg, dus de helft van het pak is 500 gram, zo moeilijk kan het dus niet zijn. Een volle theelepel zout is ongeveer zo'n 4,5 gram, daar heb je er dus zo'n twee van nodig. Een volle theelepel instant gist (met kop er dus op) weegt zo'n 2,5 gram. Daar heb je er dus zo'n 2 tot 3 van nodig. Theelepels heb je in vele groottes, de door ons hierboven gebruikte is van het type "gangbaar - klein"

Bakblik

Tja, een bakblik zal je dus van thuis mee moeten nemen. Wij gebruikten een standaard blauwstalen bakblik net zoals de bakker die gebruikt met de afmetingen 28x10x8,5 cm (lxbxh) en heeft een inhoud van 2200 ml. Je kan natuurlijk ook een cakeblik kopen dat is wat kleiner maar zonder meer bruikbaar. We hebben daar ook jaren mee gebakken. Hou er wel rekening mee dat in een cakeblik wat minder deeg moet. In het standaard bakblik dat wij gebruiken zit zo'n 970 gram volkoren deeg (600 gram volkorenmeel, 360-380 gram water, 9 gram zout, 6 gram instant gist en wat broodverbeteraar of enzymmix). Voor witbrood gebruiken we minder deeg, zo'n 770 gram, omdat witbrood veel hoger wordt dan volkorenbrood (500 gram bloem, 255 gram water, 8 gram zout, 5 gram instant gist en wat enzymmix).

Rijzen

Het is gebruikelijk om het deeg twee keer een voorrijs te geven, maar je kan er ook voor kiezen om er één wat langere voorrijs te nemen, zoals hierboven beschreven, we zijn immers aan het kamperen en het hoeft niet allemaal perfect.

Inknippen

Deze camping oventjes hebben niet veel ruimte in de hoogte. Het deeg zit dus al snel op het eind van de narijs dichtbij het verwarmingselement en kan dan tijdens de ovenrijs mogelijk verbranden. Je kan er voor kiezen (als je weet dat het deeg hoog wordt doordat je erg goed meel hebt) om het deeg ná de narijs even in te knippen. Het brood wordt dan minder hoog maar van boven iets breder en krijgt dan de bekende boterham-hart vorm.

Vlak voordat je de oven aanzet om het brood te bakken haal je, voorzichtig, het bakblik met het gerezen deeg uit de oven en knip je het met een kleine schaar in. Een groot nagelschaartje is net ok, met een grote schaar kan het ook. Knip zo'n tien tot twaalf keer met korte bewegingen zo'n 4 cm diep van achteren in het deeg (het verst van je verwijderd) naar voren over de lengte van het deeg.