Alustaal bakvorm, gebruik en ervaring

Het alustaal bakblik en het blauwstalen bakblik zijn de meest gebruikte broodbakblikken bij beroepsbakkers. Voor de thuisbakker is dit alustaal bakblik, ook wel eens alusteel bakblik genoemd, ideaal. In dit artikel gaan in op de voor- en nadelen van het alustaal bakblik en vertellen we je de belangrijkste verschillen met het blauwstalen bakblik.

Niet inbranden

Laten we maar met het allerbelangrijkste beginnen, een alustaal bakvorm moet je absoluut niet inbranden. Na aanschaf een eenmalig sopje om hem schoon te maken en hij is klaar voor gebruik.

Vastplakkende broden?

Wanneer je alustaal bakblikken gebruikt en goed invet, wij geven de voorkeur aan bakspray boven olie, dan glijden je broden na het bakken uit je bakblik als je er al naar kijkt. Zo gemakkelijk werkt het.

Maar de eerste alustaal bakblikken die we kochten werd één groot tranendal. Wat we ook deden, de broden plakten aan alle kanten aan het bakblik. Onwerkbaar. Lees meer over ons debacle met alustaal bakblikken. Het bleek, naar onze mening, een productiefout. De bakblikken die we na omruiling ontvingen werkten zonder plakken.

Dat dit meer dan eens gebeurt bleek uit een email die we ontvingen vrij snel na de publicatie van dit artikel. In de email beschreef de thuisbakker dat deze exact dezelfde ervaring heeft gehad.

Blijft je brood plakken aan het alustaal bakblik, ondanks dat je het goed hebt ingevet? Ruil hem dan om. Deze bakblikken zijn te fijn om links te laten liggen.

Alustaal bakblik gebruiken

Als je een alustaal bakblik wil gebruiken moet je hem van te voren altijd "invetten ". Je kan plantaardige olie gebruiken maar bakspray, vloeibare bakboter of (zachte) margarine werkt prettiger. In die laatste drie zit namelijk niet alleen olie of vet maar ook een emulgator (meestal lecithine, E322) en dat is het toverwoord om nooit meer last te hebben van vastzittende baksels.

Schoonmaken na gebruik?

Na gebruik hoef je het bakblik alleen maar schoon te maken met een keukenpapiertje, als dat al noodzakelijk is, wij doen dit zeer zelden. Afwassen met water en zeep is echt niet nodig. Gebruik onder geen beding een vaatwasser, het bakblik wordt dan aangetast is dan onbruikbaar. Aluminium reageert namelijk op een base (het tegenovergestelde van een zuur) en vaatwastabletten zijn sterk basisch.

Waar is alustaal van gemaakt?

Een alustaal bakblik, de naam verklapt het al, is gemaakt van (geanodiseerd) aluminium en staal. Feitelijk is een alustaal bakblik exact hetzelfde blik als een blauwstalen bakblik alleen is er in de laatste fase van het productieproces een dun laagje geanodiseerd aluminium op aangebracht.

Wat maakt dit bakblik ideaal voor de thuisbakker?

Het alustaal bakblik is naar onze mening ideaal voor de thuisbakker. Het is zeer duurzaam, hij gaat namelijk heel je leven mee, hij heeft geen anti-aanbaklaagjes die er af kunnen slijten (en voor het milieu én mensen erg slecht zijn), hij roest niet, hij hoeft niet ingebrand te worden, de broden glijden er na het bakken gemakkelijk uit en daarnaast is hij ook nog eens niet duur.

Wat zijn de eigenschappen van alustaal bakvormen?

Alustaal is een veel gebruikt materiaal bij bakkers, niet alleen voor bakvormen maar ook voor bakplaten. Beroepsbakker gebruiken voornamelijk twee type bakblikken, de blauwstalen en de alustaal bakvormen. Beiden zijn vrijwel gelijk in gebruik, alleen maar even invetten is voldoende om het gebakken brood niet aan de vorm te laten plakken.

Maar deze twee type bakvormen verschillen wel in hun bakgedrag. Dat komt om dat de blauwstalen bakvorm vrijwel zwart is en warmte sterk absorbeert en de warmte goed geleid. De alustalen bakvorm is vrij glanzend waardoor de warmtestraling gedeeltelijk wordt gereflecteerd. Hierdoor vindt minder warmteoverdracht plaats.

Door de geringere warmteoverdracht blijven, in vergelijking met een blauwstalen bakblik, de onderzijde en zijkanten van het deegstuk na het bakken iets bleker en is de korst iets minder dik dan de bovenzijde (bij gelijkblijvende baktemperatuur en baktijd). Dat moet je niet als nadeel zien, maar als een eigenschap. Vindt je zachte en dunnere korsten lekker, dan is een alustaal bakblik een goede keuze. Hou je van iets donkere en iets dikkere korsten dan is een blauwstalen bakvorm een betere keus.

Maar, als je de baktijd iéts verlengd dan krijg je met het alustaal bakblik prachtige broden, de onder- en zijkanten zijn dan wel goed gekleurd en vergelijkbaar met het blauwstalen bakblik.

Het grote voordeel van alustaal ten opzichte van een blauwstalen bakblik is dat alustaal niet kan roesten. Als je een blauwstalen bakvorm langdurig niet gebruikt verschijnen er vrijwel zeker roestplekken op de bakvorm, tenzij je hem heel goed ingevet opbergt. Daar hoef je bij alustaal totaal geen zorgen om te maken. Voor de thuisbakker die niet iedere dag bakt is dat dus een groot voordeel.

Alustaal bakvormen met zwarte buitenkant

Naast het hierboven beschreven alustaal bakvorm is er ook een hybride vorm te koop. Het betreft een alustaal bakvorm waarvan de buitenzijde voorzien is van een zwarte laag. Die zwarte laag zorgt dat de warmte beter geabsorbeerd wordt. Op het moment van schrijven hebben we nog geen ervaring met deze bakblikken. Een bezoeker van deze website schreef ons een email dat hij reeds een jaar met plezier van dit type bakblik gebruik maakt. Van dit model is ook een half-brood versie beschikbaar en die hebben we tot op heden nog niet in de normale alustaal versie gevonden (mocht je ze kennen dan horen we dat graag). Opvallend is dat er door de leverancier gewaarschuwd wordt om het bakblik niet gereinigd mag worden "met water of ander vochthoudend schoonmaakmiddel". De prijs van deze variant is circa twee keer zo hoog dan het standaard alustaal bakblik. Het bakblik is verkrijgbaar bij bouwhuis.com, graanmolenspecialist.nl en hetbakbijtje.nl, als je nog een andere leverancier kent horen we dat graag.

Onze ervaring met alustaal bakblikken

We hebben jarenlang met blauwstalen bakblikken broden gebakken. Daarna hebben we, om er ervaring mee op te doen, alustaal bakblikken gekocht en ook daar bakken we ook al weer jarenlang mee.

Hoewel we enorm tevreden zijn over blauwstaal, merken we dat de blauwstalen bakblikken vrijwel niet meer gebruikt worden. We hebben dus een lichte voorkeur gekregen voor alustaal. De korst is iets dunner en dat valt "in de smaak".

Thuisbakkers die er ons om vragen, geven we het advies om alustaal te gebruiken. Gewoon voor het gemak. Het is even goedkoop, je hebt het gedoe van het inbranden niet en vooral dat het niet roest als je het bakblik enige tijd niet gebruikt.

Ons debacle met alustaal bakblikken

Onze ervaring met alustaal bakblikken had een zeer teleurstellende en frustrerende start, maar we vertellen je alvast dat alles uiteindelijk goed gekomen is.

We kochten een aantal alustaal bakblikken waardoor we zelf konden ervaren hoe die bakten. We wisten dat deze blikken niet ingebakken moesten worden, maar ingevet moesten worden met plantaardige olie. Eerst maar eens met één blik het uitproberen dachten we. We maakte het blik schoon met een sopje en lieten hem daarna goed drogen. Vervolgens met bakspray bespoten en uitgesmeerd zoals we dat altijd al doen.

Ondanks dat we het bakblik goed hadden ingevet bleef het brood na het bakken totaal vastgeplakt aan het bakblik zitten en de enige methode om het brood er uit te krijgen was de uitholmethode. Hierbij moet je het brood met je vingers stukje voor stukje er uit pulken (alsof je met je hand een gat in de grond maakt om een plantje neer te zetten) tot alleen nog de vastgeplakte zijkanten nog overblijven. Daarna het bakblik onder water zetten en na een tijdje wordt de korst week en kan je dat ook met je vingers verwijderen.

Bakspray lijkt dus niet te werken, laten we dan plantaardige olie gebruiken. Nadat we het bakblik weer schoon en drooggemaakt hadden, smeerden we hem overdreven goed in met raapzaadolie. Ook daarmee bleef het brood aan alle kanten van het bakblik plakken. Ook nu moesten we de uitholmethode gebruiken en kwam wat het verkruimelde brood op de composthoop.

Bakspray en olie werkten niet, zou dan toch een alustaal bakblik ingebakken moeten worden? We konden het ons niet voorstellen omdat de instructies van de leverancier heel duidelijk zijn, maarja, je moet wat. Dus toch maar de gok gewaagd, want tot nu toe was het blik onbruikbaar. Na het inbranden het bakblik weer geprobeerd, maar ook dat werkte niet. Het brood bleef maar plakken.

We waren ten einde raad. Hoe kan het zijn dat duizenden beroepsbakkers dagelijk hun brood in alustaal bakken en dat ons het niet lukt? Zouden we te maken hebben met een exemplarisch probleem? Gelukkig hadden we meerdere alustaal bakblikken gekocht, dus pakte we bakblik nummer twee.

Na het bekende sopje hebben we het bakblik goed ingevet met olie. Dit keer keken we het bakblik nauwkeurig na of we echt alle hoekjes hadden gehad. Daarbij laten we het licht in het bakblik reflecteren en dan zie je zo welke plekken wel en niet ingevet zijn. Ons viel toen meteen op dat op vele en grote plaatsen de olie "niet pakte", de olie trok zich op die plaatsen terug, ondanks dat we overdreven goed de olie hadden uitgesmeerd. Dan nog maar een keer uitsmeren, en nog een keer, en nog een keer, maar nee, de olie bleef op grote delen zich terugtrekken. Dat klopt niet dachten we en we vermoedde dat dit tot problemen zou leiden. Want waar geen olie zit, blijft het deeg vastzitten aan de vorm.

Tegen beter weten in toch een brood gebakken. En precies zoals we al verwachtte, ook dit brood bleef totaal vastgeplakt aan het bakblik zitten, met geen mogelijkheid kregen we het er uit. Ons vermoeden werd steeds sterker dat we hier te maken hadden met verkeerd geproduceerde alustaal bakblikken.

Dus hebben we contact gezocht met de leverancier. Daar kwam dit probleem niet bekend voor. De leverancier heeft nog navraag gedaan bij de groothandel en die begreep er ook niets van en de klachten kwamen niet bekend voor. Achteraf geloven we daar niets van, het zou te toevallig zijn dat maar twee bakblikken verkeerd geproduceerd zijn, daar moeten andere bakkers ook last van hebben gehad.

Uiteindelijk hebben we twee nieuwe, exact dezelfde alustaal bakblikken gekregen. En raad eens? Die werkten (met olie of bakspray) vanaf dag één helemaal top. Nooit meer een probleem mee gehad. We hebben deze slechte ervaring opgeschreven omdat jij mogelijk ook zoiets meemaakt, dan weet je dat het aan het bakblik ligt en niet aan jou.