Steekthermometer

Een van de belangrijkste gereedschappen van de bakker is de thermometer. Hiermee wordt de temperatuur van het meel, bloem, water en deeg gemeten.

Waarvoor gebruikt een bakker de steekthermometer?

Het doel van de steekthermometer is om te zorgen dat de temperatuur van het deeg, na het kneden, de gewenste deeg temperatuur (GDT) heeft. Doorgaans is dit 27° C. Die deegtemperatuur is zeer belangrijk omdat bij een hogere of lagere deegtemperatuur de processen sneller of trager verlopen en je de tijden van het recept moet inkorten of verlengen (met uitzondering van de baktijd).

Omdat je niet de rijstijden voor ieder brood wat je maakt wilt aanpassen (aan de deegtemperatuur), zorg je voor de juiste deegtemperatuur en kan je de tijstijden uit het recept aanhouden.

Die gewenste deegtemperatuur kan je alleen maar bereiken als je eerst de temperatuur van het meel meet. Pas als je die weet ben je in staat de temperatuur van het water te berekenen (of op te zoeken) wat je toe moet voegen. Het water dat je daarvoor dus moet opwarmen, bijvoorbeeld in een fluitketel of waterkoker, moet je dus ook meten. Ook dat doen we met een steekthermometer.

Als het deeg gekneed is controleren we de deegtemperatuur soms, maar dat is eigenlijk niet nodig als je de eerste metingen goed uitvoert. Daarnaast gebruiken we de steekthermometer heel af en toe na het bakken van "nieuwe dingen". Dan meten we de kerntemperatuur van het gebakken brood. Dat moet dan hoger zijn dan 95° Celsius en dan weten we zeker dat het gaar is.

Uitvoeringen - verschillen

Steekthermometers zijn beschikbaar in verschillende uitvoeringen

• de analoge versie met een wijzer en schaalverdeling
• digitaal die je zelf aan en uit moet zetten
• digitaal die aan gaat zodra je hem gebruikt en vanzelf uit gaat
• met een vaste meetsonde of in- en uitklapbare meetsonde
• met een AAA batterij of knoopcel
• lengte meetsonde
• snelheid van de meting
• klein of groot display

Analoog

De analoge steekthermometer heeft het voordeel dat hij lekker stevig is maar vooral dat hij geen batterij nodig heeft.

Een nadeel heeft hij wel, hij is wat onnauwkeuriger in het gebruik. Maar hij is zeker bruikbaar. Deze thermometers worden veel gebruikt door barista's om de temperatuur van het opgeschuimde melk te meten. Vandaar de klip waarmee de thermometer aan de melkkan te koppelen is. Die klip kan je eenvoudig verwijderen.

Digitaal

De digitale steekthermometers zijn te krijgen in een versie met een aan/uit knop of in de versie die vanzelf aan en uit gaat als je de meetkop open of dicht doet. De bovenste kochten voor nog geen tien euro, de onderste nog geen twee tientjes.

Snelheid van de meting

Het meetgedeelte van de steekthermometer is gemaakt van metaal. Als je de steekthermometer in meel of deeg steekt moet eerst het metaal dezelfde temperatuur aannemen als de stof die je gaat meten. Is het metaal dik, dan duurt het wat langer voordat de thermometer de juiste waarde aangeeft. Het verschil in snelheid van meten tussen de ene en de andere steekthermometer is daardoor soms groot. Met de witte versie die je op de foto ziet gaat het twee keer zo snel dan de wat robuustere versie in het blauw. Het gaat in dit kader natuurlijk niet om de kleur maar om de uitvoering. Als je op het web rondsnuffelt zal je de thermometers snel herkennen.

Batterij

De digitale thermometers hebben een batterij of batterijen nodig. Er zijn versies met een knoopcel of met AAA batterijen. Het voordeel bij AAA batterijen is dat je daarvoor oplaadbare batterijen kan gebruiken.

Grootte van het display

De aflezing van de temperatuur op het display is bij de ene steekthermometer met hele kleine cijfers uitgevoerd en bij de ander zijn ze zo groot dat je buurvrouw in haar tuin ze nog af kan lezen terwijl jij in de keuken staat.

Onze ervaring is dat alles acceptabel is maar groter wel heel erg prettig is.

Lengte meetsonde

Een steekthermometer wil je, vreemd he, ergens "in" steken en wel flink diep. De lengte van de meetsonde moet dus vooral flink lang zijn. Als hij te kort is kom je mogelijk niet tot de kern van het te meten object of, denk even aan het meten van de temperatuur van een zak meel, verdwijnt de meter compleet met display in de zak en kan je hem niet uitlezen terwijl hij nog in het meel steekt. Een lange tijd er in zetten en dan daarna hem er snel uithalen en aflezen is dan het alternatief.

Stevigheid

Op een steekthermometer komt nog al wat kracht te staan. Niet als je de temperatuur van meel of water meet, maar vooral als je hem in stevig deeg steekt, of in een net gebakken brood waarbij je door een harde korst moet prikken. Bij sommige steekthermometers merk je dat de constructie deze krachten maar net toelaten en ben je bang dat door zo'n steekbeweging de meter mogelijk defect kan raken. Je gaat dan ook maar heel omzichtig te werk om dat te voorkomen en dat is natuurlijk niet prettig.

Duurzaamheid - degelijk gebouwd

Het is een open deur, maar een kerntemperatuurmeter moet het vooral gewoon doen. Niets irritanter als je de steekthermometer ergens insteekt en het display uitvalt en je hem opnieuw moet aanzetten. Of erger nog: je wilt hem aanzetten maar dat hij even aangaat en meteen weer uit. Of nog irritanter, dat je hem uit wilt zetten maar dat hij zich niet laat uitzetten ondanks dat je op de aan/uit knop drukt. En ja, we hebben dat allemaal meegemaakt.

Auto on/off

De digitale steekthermometers werken op batterijen en die hebben niet het eeuwige leven. Het is dus prettig als de meter vanzelf aangaat als je een meting doet en vanzelf uitgaat als je klaar bent. Dat spaart batterijen. Sommige meters waarbij je de meetsonde moet openklappen voordat je een meting gaat doen hebben een sensor die merkt dat hij uitgeklapt is en dan gaat de meter vanzelf aan. Doe je de meetsonde weer "dicht" dan gaat het display ook uit. Reuzehandig, alle andere meters moet je zelf aan en uitzetten door op een knopje te drukken.

Welke steekthermometer vinden wij de beste?

In het artikel waarin we de verschillende steekthermometers langdurig aan de tand hebben gevoeld geven we onze mening over de verschillende modellen en beantwoorden we de vraag wat onze favorieten zijn.

Waar kan je steekthermometers kopen?

De "blauwe" hebben we gekocht bij dx.com maar daar is hij lastig te vinden, zoek op het modelnummer "PT-06" maar nog makkelijker dit is de directe link.

Tip van een bezoeker

We kregen een berichtje van een bezoeker van onze website en deze vertelde ons dat hij de een steekthermoment/timer bij Ikea had gekocht (productbenaming Fantast) en hier veel plezier van heeft. We hebben een vergelijkbare temperatuurmeter "met draadje", maar wij prefereren het gemak van de geïntegreerde steekthermometer, dus zonder draadje.