precision scale (Engels)
precisieweegschaal (Nederlands)

Een precisieweegschaal is een weegschaal die in staat is zeer nauwkeurig relatief kleine gewichten te wegen en wordt vooral gebruikt bij het wegen van bijvoorbeeld gist, zout en broodverbeteraar.

Een precisieweegschaal onderscheidt zich van een normale keukenweegschaal doordat deze in staat is kleine gewichten nauwkeurig te meten. Is een normale keukenweegschaal in staat om gewichten in de orde vanaf 10 gram en hoger redelijk nauwkeurig te meten met een resolutie van 1 gram, een precisieweegschaal meet gewichten vanaf bijvoorbeeld 0,1 gram redelijk nauwkeurig, vaak met een resolutie van 0,01 gram.

Een thuisbakker gebruikt meestal twee weegschalen: voor de relatief grote gewichten als meel en water wordt vaak een weegschaal gebruikt die tot 1000 gram nauwkeurig kan wegen en voor kleine gewichten als gist, zout en broodverbeteraar wordt een weegschaal gebruikt waarmee bijvoorbeeld maximaal 50 gram nauwkeurig gewogen kan worden.

Een normale keukenweegschaal heeft meestal een afwijking (meetfout) van 1 en soms 2 gram. Dat is bij het wegen van grote waarden zoals 100 gram water nauwkeurig genoeg (1 gram afwijking vertaalt zich dan in een nauwkeurigheid van 1%). Bij het wegen van kleine gewichten zoals zout, gist of broodverbeteraar is de keukenweegschaal niet geschikt. Want bij het wegen van 5 gram gist en met de kennis dat de afwijking minimaal 1 gram is, zal een gewicht van 5 gram gemeten worden als 4 of 6 gram. Dat is dan een afwijking van 20% en zulke grote afwijkingen hebben bij gist en zout grote gevolgen. Zo zal het verschil van één gram gist (bij het bereiden van één brood) resulteren in een 20% trager (of juist sneller) verlopende rijstijd van het deeg.

Bij weegschalen bestaat er een relatie (verhouding) tussen de resolutie en het maximaal te wegen gewicht. Een keukenweegschaal kan bijvoorbeeld tot 2000 of 5000 gram wegen en heeft een resolutie van bijvoorbeeld één gram, dan is er sprake van een factor 2000 of 5000. Heeft een weegschaal een resolutie van 0,01 gram dan is het logisch dat het maximaal te wegen gewicht een factor 2000 tot 5000 hoger ligt. Dat is dan 2000 x 0,01 gram = 20 gram of 5000 x 0,01 gram = 50 gram. Kijk er dus niet van op dat een precisie weegschaal ongeschikt is om meel en water te wegen, maar juist gebruikt wordt voor het wegen van bijvoorbeeld gist, zout en broodverbeteraar.

Op de foto is een (goedkope, circa tien euro) precisieweegschaal te zien die een waarde aangeeft van 20,04 gram. Op de weegschaal staat een kalibratiegewicht van 20 gram. Mogelijk denk je, wat een slechte weegschaal, maar dat is het geenszins. De weegschaal geeft een gewicht aan dat 0,04 gram te hoog lijkt te zijn. Dat is uitgedrukt in procenten een afwijking van slechts 0,2% en dat is een prachtige prestatie voor zo'n goedkope weegschaal. Ter illustratie, de meeste meetinstrumenten in huis hebben een meetonnauwkeurigheid rond de 1%. De vraag is daarnaast, heeft de weegschaal een meetfout of is het kalibratiegewicht wel exact 20 gram? Het antwoord is natuurlijk dat beiden een afwijking hebben, niets in de natuur is exact, dus dat gewicht weegt wellicht 20,02 gram en de weegschaal geeft 0,02 gram teveel aan. Dan is de afwijking van de weegschaal nog maar 0,1% en dat is voor thuisgebruik te bestempelen als een zeer nauwkeurig instrument.

Meer informatie

Meer informatie is te lezen in het artikel over test-precisie-weegschalen.

Bakkersglossarium