beltmolen

Een beltmolen is een verhoogde molen waarbij de molenaar, vanaf een verhoging, gemaakt van natuurlijke materialen en rondom de molen is aangebracht, de molen in de wind kan kruien en de wieken voorziet van zeilen.

Synoniem: bergmolen (NL)
Gerelateerd: korenmolen, grondzeiler, stellingmolen, standerdmolen, wipmolen (NL)

Een beltmolen is een molen die op een belt (bult), een verhoging, lijkt te staan. Dat is echter schijn, de molen betreft een verlengde molen en staat op het maaiveld. Rond de molen is een verhoging aangebracht van natuurlijke materialen, zoals aarde. Die verhoging is zo hoog gemaakt dat de molenaar, wanneer deze op de verhoging staat, noodzakelijke werkzaamheden kan uitvoeren zoals het op de wind kruien van molen of het aanbrengen van zeilen op de wieken. Een beltmolen heeft een grote gelijkenis met een stellingmolen, dat is ook een verhoogde molen alleen heeft men in dat geval een stelling (een houten platform) rondom de molen aangebracht ter hoogte van de onderkant van de wieken.

De reden dat men kiest voor een verlengde / verhoogde molen kan tweeledig zijn. Ten eerste kan het zijn dat de molen zonder de verhoging te weinig wind zou vangen, mogelijk door natuurlijke obstakels zoals bomen of vanwege bebouwing. Ten tweede kan onder een verhoogde molen een wagen (vroeger paard en wagen) rijden. Deze wagen bracht het graan en haalde het meel op. De wagen werd onder de molen gereden en de zakken graan konden rechtstreeks van de wagen, met gebruikmaking van het luiwerk (een hijsmechanisme dat aangedreven wordt door de ronddraaiende wieken) naar de graanzoder getild worden. Bij niet verhoogde molens moesten de zakken met de hand van de wagen worden getild en naar de molen worden gebracht, waarna ze in de molen met het luiwerk de graanzolder in gehesen werden.

Bakkersglossarium

* Ons is geen vertaling van deze term bekend, weet jij hem wel? Een berichtje wordt zeer op prijs gesteld.