hoogmaalderij

Een hoogmaalderij is een fabriek waar met walsen graan wordt vermalen tot meel.

Een hoogmaalderij is maalderij waarbij graan met walsen wordt gemalen. Een wals zijn twee roterende in tegen elkaar indraaiende cilinders waartussen een kleine, instelbare, opening aanwezig is en deze opening net iets kleiner is dan het te malen graan. De walsen in het begin van het maalproces hebben gegroefde cilinders, de andere zijn vlak. Het graan wordt bij iedere passage van een wals, dus stapsgewijs, van buiten naar binnen "afgepeld". Nadat het graan de eerste wals is gepasseerd (en is gezeefd) valt het maalsel via pijpen een verdieping lager waar een volgende wals staat die het graan weer een stukje verder maalt. Na die wals valt het maalsel weer een verdieping lager en komt bij de volgende wals aan.

Omdat de walsen op verschillende verdiepingen boven elkaar staan waardoor een hoog gebouw nodig is, wordt dit een hoogmaalderij genoemd. Dit in tegenstelling tot een vlakmaalderij waarbij molenstenen het graan in één keer malen en de invoer van graan, het malen en de uitstroomopening van het meel op één verdieping plaatsvindt, vandaar de naam vlakmaalderij.

Voordat men het graan maalt, wordt dit grondig schoongemaakt en ontdaan van verontreinigingen zoals zand, stro, steentjes, plantenresten en onkruidzaden. Het graan wordt ook echt gewassen (grondig gespoeld) waarbij niet alleen vuil wordt weggespoeld, maar hierdoor wordt de buitenkant van de graankorrel ook vochtig waardoor de zaadhuid, de zemel, gemakkelijker door een wals verwijderd kan worden.

Na iedere walspassage wordt het maalsel gezeefd. Dit zeven vindt plaats in een plansichter. Dat is een grote, sterk schuddende kast, waarin zich een groot aantal zeven bevinden met verschillende maasgroottes. Onderaan de plansichter bevinden zich meerdere uitgangen en iedere uitgang is het resultaat van het zeven met een bepaalde maasgrootte. Uit de plansichter stromen verschillende "maalstromen" (maalsel met overeenkomende samenstelling) en worden fracties genoemd. Sommige fracties zijn direct bruikbaar maar de meeste fracties zullen in een volgende wals verder gemalen worden, waarbij de cilinders dichter bij elkaar staan. Uiteindelijk kan het graan tot wel twintig walsen passeren.

Die walsen staan niet allemaal onder elkaar. Een aantal keren wordt het maalsel weer van onderen naar de bovenste verdieping vervoerd waardoor het weer een aantal onder elkaar geplaatste walsen gemalen kan worden.

De maaltechniek van een hoogmaalderij is totaal anders dan bij een vlakmaalderij. Bij een vlakmaalderij wordt de graankorrel in één gang (in één keer) door de molenstenen vermalen. Een graankorrel gaat er (normaal gesproken) heel van boven er in, en komt er aan de zijkant als volkorenmeel er uit. Daarna kán de molenaar het volkorenmeel zeven tot meel of bloem maar dat is minder gebruikelijk.

In een hoogmaalderij wordt de graankorrel in vele fracties ontleed. Simpel gezegd houdt men na het malen de zemel, de kiem, het gries en bloem over. Die fracties worden soms los verkocht, denk aan bloem, soms worden bepaalde fracties (in een bepaalde verhouding) samengevoegd en dan ontstaat een bepaald soort meel, omdat dit een meel een samenstelling is van (door de hoogmaalderij zelf te kiezen fracties) noemen we dit "samengesteld meel".

Meer informatie

Meer informatie is te lezen in het artikel over hoogmaalderij.

Bakkersglossarium

* Ons is geen vertaling van deze term bekend, weet jij hem wel? Een berichtje wordt zeer op prijs gesteld.