Hoe nauwkeurig kleine hoeveelheden te wegen zonder weegschaal met een eenvoudige truc?

Je probleem: je wilt bijvoorbeeld tien gram zout afwegen maar je weegschaal is niet geschikt voor het nauwkeurig wegen van kleine hoeveelheden (wat het geval is bij de meeste keukenweegschalen). Sterker nog, je wilt eigenlijk redelijk nauwkeurig een bepaalde hoeveel zout wegen zonder weegschaal. Hoe doe je dat?

De truc

Wij bakken al jarenlang brood. Het afwegen van meel en water gaat heel makkelijk en nauwkeurig met een weegschaal. Maar het afwegen van gist en zout dat lukt niet goed met een normale keukenweegschaal. Daarvoor moet je eigenlijk een precisie weegschaal kopen (die overigens niet duur zijn).

Als je niet zo'n weegschaal hebt, of deze niet wil gebruiken, omdat je "makkelijk bent", dan kan je gebruik maken van een truc die wij onszelf hebben aangeleerd. Onze doelstelling was dat we heel eenvoudig bijvoorbeeld zes gram gist konden "afwegen" zonder een weegschaal te gebruiken. Weet dat bij het bakken van een brood het niet heel erg is als je 10% meer of minder gist (of zout) afweegt, je merkt nauwelijks een verschil en een ervaren bakker zal bij iets te weinig gist het brood gewoon wat langer laten rijzen.

De truc is de volgende: je kiest eerst een bepaald (thee)lepeltje en je gaat meten hoeveel gist (of zout) op zo'n lepeltje past. Als je dat weet en het komt goed overeen met het gewicht dat je nodig hebt dan gebruik je steeds "dat theelepeltje". In de praktijk gebruiken wij een klein dessertlepeltje voor de gist en is één lepeltje precies goed, en een theelepeltje voor het zout, en bij het zout moeten we twee schepjes toevoegen.

Aan de slag

In dit voorbeeld willen we zes gram gist "afwegen". Pak de gist, zet een kommetje op de weegschaal en zet hem aan (druk eventueel op tare om hem op nul gram te zetten). Schep nu met een door jouw gekozen theelepeltje tien* schepjes gist in het kommetje. Probeer bij ieder schepje steeds even veel gist op het lepeltje te doen. Met een beetje ervaring is dit wonderbaarlijk nauwkeurig te doen (wij bereiken een afwijking van een paar procent). Dus de "kop" met gist op het theelepeltje moet steeds even hoog (of even laag) zijn.

Stel dat na tien van deze schepjes je weegschaal 62 gram aanwijst. Dan weet je dus dat ieder schepje gemiddeld 6,2 gram weegt (immers: 62 gram / 10 schepjes = 6,2 gram). Voor het afwegen van zes gram gist kan je dus voortaan "zo'n schepje gist" gebruiken en weet je dat met een kleine marge, je ongeveer 6,2 gram aan het deeg toevoegt.

Stel dat de weegschaal na tien schepjes 74 gram aangeeft. Dan is ieder schepje 7,4 gram geweest. Dat is iets te veel. Dan staan je twee mogelijkheden ter beschikking. Of je moet jezelf aanleren om het "kopje" op het lepeltje iets kleiner te maken en dan nogmaals de tien schepjes te wegen en dan te controleren of je nu wel rond de 60 gram uitkomt.

Een andere mogelijkheid is om een kleiner theelepeltje te zoeken die net een fractie kleiner is.

*je kan ook kiezen voor twintig schepjes, dan wordt de weging nog nauwkeuriger alleen moet je dan het uiteindelijke gewicht niet door tien maar door twintig delen.

Vingerhoedje, klein maatschepje, verzin het maar

We beschreven hierboven hoe je met een theelepeltje gemakkelijk iets kan afwegen. Maar beperk je niet tot een theelepeltje. Kijk in je huis rond en alles wat klein is en waar iets in kan kan natuurlijk gebruikt worden. We denken hierbij aan bijvoorbeeld een vingerhoedje of een maatschepje.

Gist en zout, apart wegen

Bovenstaande truc moet je als thuisbakker twee keer uitvoeren. Een keer voor het vinden van een goed lepeltje voor het "wegen" van gist. En een tweede keer voor het "wegen" van zout. Zout is natuurlijk veel zwaarder dan instant gist dus je moet beide dus apart eerst wegen voordat je weet wat voor lepeltje je voor gist en zout kan gebruiken.

Twee schepjes zout, één schepje gist

Met bovenstaande truc hebben we twee verschillende lepeltjes gevonden die precies voldeden. Zo vonden we een lepeltje dat zes gram gist opleverde en een ander lepeltje dat vijf gram zout opleverde. Van het zout gebruiken we dus twee schepjes omdat we tien gram zout in ons brood gebruiken. We hebben inmiddels een precisieweegschaal en meten af en toe nog of "ons schepje" nog steeds de juiste hoeveelheid gist en zout oplevert en dat blijkt het zeer goed te benaderen.